Na poniedziałkowej sesji porannej Walnego Zgromadzenia FSC “Czy jednostki certyfikujące są w stanie zapewnić niezależne audity?” zwrócono uwagę na istotne kwestie i opisano ryzyko związane z przeprowadzaniem auditów FSC. Przykłady: zwiększona konkurencja cenowa skutkiem niepożądanych rezultatów, takich jak wkładanie mniejszego wysiłku w zakresie oceny, zaniżanie rangi niezgodności, zachęcanie do podtrzymywania relacji z klientem.
Zaproponowano i omówiono kilka rozwiązań, większość związanych z reorganizacją systemu auditu FSC, w celu stworzenia konkurencji opartej na jakości, a nie na cenie. Jedna z opcji to „rozdzielenie” posiadacza certyfikatu (CH) od jednostki certyfikującej (CB), choć rozwiązanie to ma też swoich przeciwników, którzy zwracają uwagę na możliwość wystąpienia w tym układzie kumulacji ryzyka i jego negatywnych konsekwencji. Kolejną potencjalnie wartościową zmianą byłoby rozłożenie kosztów certyfikacji w całym łańcuchu dostaw, dzięki czemu nie byłyby one pokrywane wyłącznie przez Jednostki Gospodarki Leśnej.
Pojęcie auditu “strony czwartej” zostało podniesione przez jednego z uczestników: obserwacja wykazała, że auditorzy konsultanci byli mniej podatni na perswazję bądź przymus w porównaniu z auditorami pracującymi dla danej jednostki certyfikującej. Zasugerowano również, iż obowiązkowa rotacja auditorów jednostki certyfikującej może być wartościowa dla systemu FSC. W 2016 r. Unia Europejska rozpoczęła wdrażanie tej idei w swoich wymaganiach audytowych w sektorze finansów publicznych. Jedną z korzyści jest to, że ani jednostka certyfikująca, ani indywidualny auditor nie wiążą się z posiadaczem certyfikatu.
Formalna część sesji została zakończona opisem Procesu Niezależnego Auditu Leśnego i Protokołu z Ontario, z którego, jak zasugerowano, można czerpać użyteczne przykłady.
Badania przeprowadzone przez Shorta i in. (2015) prezentują następujące wnioski w kontekście tej istotnej kwestii:
“Uważamy, że na decyzje audytorów wpływ mają takie czynniki jak bieżące relacje z klientem, doświadczenie zawodowe, płeć i różnorodność płci".
Podczas auditów identyfikowano mniej niezgodności zwłaszcza wtedy, gdy audity przeprowadzane były przez zespół auditorów, który:
- Obejmował indywidualnych auditorów, którzy wcześniej przeprowadzili kontrolę tego dostawcy.
- Posiadał mniejsze doświadczenie zawodowe i przeszkolenie oraz mniejsze kompetencje.
- Składał się wyłącznie z auditorów płci męskiej.
Nie ulega wątpliwości, dlaczego tak się dzieje. Możemy jednak wykorzystać nowe możliwości i zastanowić się, w jaki sposób kontynuować wysiłki, które doprowadziły nas aż tak daleko - do zapewnienia wysokiej jakości audytów, które wciąż zwiększają wiarygodność systemu FSC.
Artykuł ten został opublikowany oryginalnie w newsletterze Walnego Zgromadzenia FSC w 2017 r.
